Het is alweer even geleden dat ik Soedah, laat maar, de debuutroman van Maddy Stolk, ergens voorbij zag komen. Nu lees ik weinig boeken van eigen bodem, dus in eerste instantie negeerde ik het. Tot ik het nu, jaren later, ergens tussen de aanbiedingen vond. Het bleek ook gewoon op Kobo Plus te staan, dus ik besloot het te luisteren. De achterflap klonk interessant, maar ik besloot met een openblik dit leesavontuur in te stappen en vooral geen verwachtingen te hebben. Ik heb eigenlijk, ja heel slecht, geen enkel boek over Nederlands-Indië gelezen en laat staan over de gevolgen van de kolonisatie van Indonesië en de invloed die dit deel van de geschiedenis jaren later nog steeds heeft.

Over het boek

Soedah, laat maar van Maddy Stolk
Uitgegeven door Ambo|Anthos op 26 september 2023
Pagina’s: 296
ISBN: 9789026364129
Genres: Literatuur & romans
Waardering: ⭐⭐⭐,5

Het Indisch zwijgen doorbroken
Na het overlijden van haar moeder ontruimt Tara haar ouderlijk huis. Met een mengeling van weerzin en opluchting baant ze zich een weg door schier eindeloze rommel. De puinzooi is het resultaat van een leven lang hoarden door haar in het jappenkamp getraumatiseerde moeder maar herbergt ook haar vaders bitterzoete herinneringen aan een zorgeloze jeugd in Nederlands-Indië.
Terwijl Tara de spullen uitzoekt vindt ze brieven en tapes die, naarmate ze verder spit, duidelijk maken dat er een familiegeheim tussen de troep schuilgaat. Ze wordt geconfronteerd met trauma’s die van generatie op generatie zijn overgedragen en vat de moed op om het verleden eindelijk een plek te geven.
Soedah, laat maar is een beklemmende en ontroerende roman, gebaseerd op Maddy Stolks eigen familiegeschiedenis. Het is een verhaal over een Indische familie en over het nooit aflatende verdriet dat ouders aan hun kinderen doorgeven. Maar er is altijd iemand die de cirkel doorbreekt…

Mijn recensie

Deze roman vertelt het verhaal van Tara. Na de dood van haar ouders is het haar taak om het huis leeg te ruimen. Een taak waar ze tegenop ziet, want ze houdt heus wel van haar ouders, maar haar jeugd was niet erg rooskleurig. Haar ouders hebben beide het koloniale bewind in Nederlands-Indië en de Japanse bezetting meegemaakt en dit heeft zijn sporen nagelaten. Vooral bij haar moeder, die een ware hoarder is. Door het huis op te ruimen hoopt Tara haar verleden achter zich te kunnen laten. Wat ze echter niet had verwacht is dat ze een hoop raadsels vindt. Deze intrigeren haar stuk voor stuk en ze besluit dieper in het verleden te duiken. Door middel van flashbacks en bandopnames van haar vader vertelt Stolk dit verhaal van een onderbelicht trauma. De wanhoop van Tara die met een moeder als die van haar moet leven is direct voelbaar. Dit geldt ook voor de obsessieve verzamelwoede van ma. Hier zit heel veel achter, maar dat werd Tara nooit duidelijk omdat het altijd goed verborgen bleef. Moeder irriteerde mij direct, vooral in haar gedrag naar de buitenwereld toe. Ze komt erg onsympathiek en egoïstisch over, maar ook dit blijkt zijn redenen te hebben.

Waar ik wel erg aan moest wennen was de manier waarop het verhaal werd verteld. De auteur springt soms van het heden opeens terug naar Tara’s jeugd en dit heb je soms niet eens in de gaten. De afwisseling tussen het verhaal van Tara en dat van haar vader is wel duidelijk. In het luisterboek worden de tapes die door hem zijn ingesproken voorgelezen door een mannelijke voorlezer waardoor het direct helder is dat je van perspectief wisselt en dieper het verleden induikt. Want ook vader liet weinig los toen hij nog leefde, vooral omdat moeder het niet wilde. Zo zijn er wel meer dingen die de wenkbrauwen doen fronzen van verbazing, maar daar moet je toch echt het boek voor lezen.

Doordat Stolk een verborgen stukje geschiedenis blootlegt komen er pijnlijke en heftige thema’s naar voren. Het leven in het voormalig Nederlands-Indië vond ik wel interessant, want hier wist ik weinig over. Het effect dat deze geschiedenis en vooral de bezetting van de Japanners had, is schrijnend. Zelfs bijna tachtig jaar na dato werkt dit door in de jongere generaties en dat is iets waar de hoofdpersoon, maar ook ik zelf, nooit bij stil heb gestaan. Ergens diep verborgen onder al deze trauma’s zit gelukkig nog lieffde, al komt dit zelden tot uiting richting Tara. Het Indisch zwijgen is doorbroken met deze roman en dat is vooral nodig voor verwerking van de trauma’s waar deze bevolkingsgroep jarenlang in stilte mee heeft moeten dealen, maar ook voor de Nederlandse bevolking om iets te leren over de eigen geschiedenis.

Achteraf ben ik blij dat ik Soedah, laat maar van Maddy Stolk heb geluisterd. Toegegeven, ik had nog wat twijfels, maar deze zijn gaandeweg weggenomen. Ondanks dat ik erg moest wennen aan de schrijfstijl en de manier waarop de auteur het verhaal vertelt, werd ik er toch door gegrepen. Deze roman kaart pijnlijke maar belangrijke thema’s aan. De wanhoop van hoofdpersoon Tara en haar ouders is vanaf het begin voelbaar. Dit boek werpt een licht op een deel van de Nederlandse geschiedenis dat lange tijd onder tafel is geveegd en waar nu eindelijk meer openheid over komt. En dat is nodig, alleen daarom is dit boek al een aanrader.