Het is alweer heel wat jaar geleden dat ik Wie het mooist valt, het debuut van Sara Novic, las en bekroonde met de volle vijf sterren. Deze roman vertelt over de Joegoslavische burgeroorlog en over dat stukje geschiedenis wist ik wel iets, maar niet veel. Ik was toen nog veel te jong om het te kunnen begrijpen. Nu, jaren later, is deze auteur terug met een nieuwe roman die een heel ander onderwerp aansnijdt. Zoals onder water, in het Engels verschenen als True Biz, gaat namelijk over doof zijn, de dovencultuur en de dovenwereld. Alsnog interessant, want ik wist direct dat ik dit boek wilde lezen toen ik er voor het eerst op stuitte. Ik had het Engelse luisterboek al ruim een jaar in huis, het werd nu dan toch echt tijd dit te luisteren. Heeft dit boek mij net zo weten te intrigeren als Wie het mooist valt?

Over het boek

• Titel: Zoals onder water
• Auteur: Sara Novic
• Verschijningsdatum: 23 januari 2024
• Uitgeverij: J.M. Meulenhoff
• ISBN: 9789029097369
• Aantal pagina’s: 440
• Genre: Literatuur en romans

De nieuwe roman van Sara Novic, auteur van Wie het mooist valt: een warmbloedig verhaal over je weg vinden in de wereld, en de uitdagingen die dat met zich meebrengt als je doof bent De leerlingen van dovenschool River Valley willen een normaal leven leiden, met eerste liefdes, tentamens en ouders die niet steeds voor hen bepalen wat ze nodig zouden hebben. We maken kennis met Charlie, een opstandige leerling die van een reguliere school komt en nog nooit eerder iemand anders heeft ontmoet die doof is, met Austin, de populairste jongen van de school, wiens leven op z’n kop wordt gezet door de geboorte van een zusje dat wel kan horen, en met February, het schoolhoofd, zelf een horend kind van dove ouders. Zij vecht voor het voortbestaan van zowel de school als haar huwelijk, maar het lijkt onmogelijk om allebei te redden. Alsof dat nog niet genoeg is, komt haar positie op losse schroeven te staan wanneer drie leerlingen van haar school vermist worden. Zoals onder water is een verhaal over gebarentaal en liplezen, beperkingen en mensenrechten, isolatie en onrechtvaardigheid, liefde en verlies, maar vooral over doorzettingsvermogen, lef en levensvreugde. Een onvergetelijk portret van een levendige dovengemeenschap en een ode aan compassie en menselijkheid.

Mijn recensie

Verwachtingen vooraf

Het heeft ruim een jaar geduurd voor True biz naar het Nederlands is vertaald. Eerlijk gezegd heb ik er weinig mensen over gehoord, zowel in de Nederlandse als internationale boekenwereld. Omdat ik het vorige boek van deze auteur zo goed vind, waren mijn verwachtingen erg hoog. Een tweede boek is altijd moeilijk, maar alsnog hoopte ik weer net zo meegesleept te worden als de vorige keer. Dat is op zich wel gelukt, maar toch zijn mijn hoge verwachtingen niet waargemaakt.

Personages

We volgen drie personages: February, Charlie en Austin. February is een horend kind van dove ouders. Charlie is een doof kind van horende ouders. Austin is doof, net als een groot deel van zijn familie. Als zijn zusje wordt geboren en horend blijkt te zijn, weet hij niet goed hoe hij hier mee om moet gaan. Iedereen in dit boek heeft zo hun problemen. February’s huwelijk hangt aan een zijden draadje en dan dreigt de dovenschool waar zij het schoolhoofd is ook nog eens te moeten sluiten. Charlie mag eindelijk naar een school voor dove leerlingen. Ze loopt al haar hele leven op haar tenen in het regulier onderwijs en heeft nooit gebarentaal geleerd. Nu mag het dan eindelijk en dit voelt voor Charlie als een opluchting. De personages en hun problemen zijn goed uitgewerkt, alleen heeft geen van hen echt een goede indruk achter gelaten. Je bent deze personages helaas weer snel vergeten.

Schrijfstijl

Het boek is prettig geschreven. Er wordt vaak van perspectief gewisseld zodat je ieder personage en diens achtergrond beter leert kennen. Ook zie je hierdoor goed hoe ze zich ontwikkelen. Er wordt veel gebruik gemaakt van gebarentaal en in het luisterboek wordt dit ondersteund doordat de auteur de dialogen in gebarentaal heeft opgenomen. Onder het gesproken woord hoor je dus de gebarentaal, zo voelen de dialogen heel natuurlijk aan. Ik weet niet hoe dit in het gedrukte boek is gedaan. Ook zijn er korte tussenstukken met meer informatie over de dovenwereld en gebarentaal voor beginners. Omdat ik het Amerikaanse luisterboek heb, gaat het hier om de Amerikaanse gebarentaal (American Sign Language oftewel ASL). Ik vond dat heel lastig, want in het luisterboek zie je de uitleg niet voor je en om dit alleen te horen is onhaalbaar. Ikvond deze tussenstukken soms lastig omdat deze mij uit het verhaal haalden, ook al zijn ze interessant.

Verhaal

Eigenlijk stelt het verhaal zelf niet heel veel voor. Je volgt drie personages gedurende een semester op een dovenschool met alle strubbelingen di erbij horen. Ik denk ook niet dat het Novic’s doel is geweest om een indrukwekkend verhaal te vertellen zoasl in haar debuutroman wel het geval is. Hier is het doel vooral de lezer kennis te laten maken met de dovenwereld en -cultuur. De auteur is zelf doof en dit boek is daardoor erg persoonlijk. In dit opzicht is het boek geslaagd. Het wist mij tijdens het lezen wel te binden en boeien, want ik wilde door blijven lezen. Alleen ben ik veel van de gebeurtenissen ook alweer vergeten omdat deze geen indruk hebben achtergelaten.

Eindoordeel

Zoals onder water van Sara Novic is geen slecht boek, maar het heeft mijn wellicht te hoge verwachtingen niet weten waar te maken. De personages en de verhaallijn zijn dun maar interessant. Het boek is vlot geschreven waardoor het prima wegleest. De tussenstukken met meer informatie over de dovenwereld en gebarentaal waren een interessante toevoeging, maar haalden mij wel geregeld uit het verhaal. Het is alleen jammer dat niets aan deze roman echt weet te beklijven. Hierdoor voelt het voor mij als een “tussendoortje”, terwijl het dit absoluut niet is. Zonde, want dit boek is erg persoonlijk voor de auteur en voor mijn gevoel had hier meer ingezeten.